อาณาจักรสัตว์ (Kingdom Animalia)

       สิ่งมีชีวิตในกลุ่มนี้พบได้ทั้งในน้ำจืด น้ำเค็ม บนพื้นดิน และในอากาศ เชื่อกันว่ามีการวิวัฒนาการมาจาก Protista กลุ่ม flagellate แต่หาหลักฐานของการวิวัฒนาการได้ยากเพราะสิ่งมีชีวิตกลุ่มนี้ช่วงแรกร่างกายอ่อนนุ่มจึงเกิด fossil ได้ยาก คาดคะเนว่าน่าจะเกิดขึ้นมาในช่วงระหว่าง 1,000 ถึง 580 ล้านปีที่ผ่านมา

ลักษณะร่วมของ
สิ่งมีชีวิตในกลุ่ม animalia 

• เป็น eukaryote หลายเซลล์
• ไม่มีผนังเซลล์ เป็น heterotroph คือ ไม่สามารถสร้างอาหารเองได้
  
  

ในการจัดกลุ่มนั้นอาศัยลักษณะต่าง ๆ
เพื่อช่วยในการจัดกลุ่ม เช่น

• การมีของเนื้อเยื่อ ได้แก่
  • กลุ่มที่มีเนื้อเยื่อแท้
  • กลุ่มที่ไม่เกิดเนื้อเยื่อ 
• จำนวนชั้นของเนื้อเยื่อในร่างกาย ได้แก่
  • เนื้อเยื่อสองชั้น
  • เนื้อเยื่อสามชั้น
• การมีช่องว่างในลำตัว ได้แก่
  • ไม่มีช่องว่างในลำตัว
  • ช่องว่างในลำตัวเทียม
  • ช่องว่างในลำตัวแท้จริง
• ความสมมาตรของร่างกาย ได้แก่
  • สมมาตรแบบรัศมีหรือสมมาตรได้หลายแนว
    (radial symmetry)
  • สมมาตรด้านข้าง (bilateral symmetry)  
• การพัฒนาของ blastopore ได้แก่
  • กลุ่ม protostromia คือ ช่อง blastopore เจริญไปเป็นช่องปาก
  • กลุ่ม deuterostomia ที่ช่อง blastopore เจริญไปเป็นทวารหนัก
• การเจริญของตัวอ่อน คือ
  • การเจริญแบบ trochophore ที่ตัวอ่อนและตัวเต็มวัยมีลักษณะเหมือนกัน เช่น หนอนตัวแบน ไส้เดือนดิน ปลิง หอย หมึก เป็นต้น
  • การเจริญแบบ ecdysozoa ที่สิ่งมีชีวิตจะมีการลอกคราบระหว่างการเจริญเติบโต พบในกลุ่มหนอนตัวกลม และ อาร์โทรพอต
    
    

ปัจจุบันสามารถจัดกลุ่มออกได้เป็น 9 กลุ่ม ดังภาพ

การจัดกลุ่มสัตว์แบ่งได้เป็นไฟลั่มต่าง ๆ ดังนี้

• Phylum Porifera

  • เป็นสัตว์กลุ่มที่โครงสร้างไม่ซับซ้อน ไม่มีเนื้อเยื่อที่
    แท้จริง ไม่มีสมมาตร
  • อาศัยการดูดน้ำจากรูข้างโครงสร้าง เพื่อกรองเอาอาหารเข้าภายใน
  • เซลล์มีสองชั้น คือ เซลล์ที่มีแฟกเจลลั่ม และเซลล์คล้ายอมีบา ทำหน้าที่จับและย่อยอาหาร
  • ตัวอย่างสัตว์ เช่น ฟองน้ำขัดตัว ฟองน้ำแก้ว

• Phylum Cnidaria

  • เป็นสัตว์กลุ่มแรกที่มีเนื้อเยื่อที่แท้จริง 2 ชั้น สมมาตรแบบรัศมี 
  • ส่วนใหญ่อยู่ในน้ำเค็ม มีบางส่วนอาศัยในน้ำจืด
  • สัตว์ในกลุ่มนี้มีรูปร่าง 2 แบบคือ
    • แบบ polyp รูปร่างทรงกระบอก
    • แบบ medusa มีลักษณะร่มทรงระฆัง
  • มีระบบทางเดินอาหารไม่สมบูรณ์
  • เริ่มพัฒนาระบบประสาทอย่างง่าย เรียกว่า nerve net 
  • มีหนวด tentacle รอบช่องปาก และมีเข็มพิษ (nematocyst) เพื่อใช้จับเหยื่อ

• Phylum Platyhelminthes

  • สัตว์ในกลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อที่แท้จริง จำนวน 3 ชั้น สมมาตรครึ่งซีก แต่ยังไม่มีช่องว่างในลำตัว (noncoelom) ส่วนใหญ่มีลักษณะแบนบาง
  • มีทางเดินอาหารไม่สมบูรณ์
  • ระบบประสาทเริ่มมีการรวมตัวของเซลล์ประสาทบริเวณส่วนหัว
  • บางชนิดดำรงชีวิตแบบอิสระ เช่น พานาเรีย บางชนิดดำรงชีวิตแบบเป็นปรสิต เช่น พยาธิใบไม้ในตับ พยาธิตัวตืด เป็นต้น

• Phylum Mollusca

  • สัตว์กลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อที่แท้จริง จำนวน 3 ชั้น สมมาตรครึ่งซีก มีโพรงลำตัวที่แท้จริง
  • ในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่อาศัยในทะเลบางชนิดอาศัยในน้ำจืดและบนพื้นดิน
  • มีลำตัวนิ่ม หายใจทางเหงือก บางชนิดสามารถสร้างเปลือกแข็งจากสารประกอบแคลเซียมคาร์บอเนต
  • ระบบทางเดินอาหารสมบูรณ์  
  • ระบบประสาทเจริญดีมากโดยเฉพาะกลุ่มหมึกที่สามารถเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ อย่างง่ายได้
  • มีระบบเลือดแบบเปิด เช่น หอยต่าง ๆ และมีระบบเลือดแบบปิดในกลุ่มของ หมึกสาย หมึกกล้วย หมึกกระดอง 

• Phylum Annelida

  • สัตว์ในกลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อที่แท้จริง 3 ชั้น สมมาตรครึ่งซีก โพรงลำตัวแท้จริง ลำตัวแบ่งเป็นข้อปล้องชัดเจน
  • ระบบทางเดินอาหารสมบูรณ์
  • มีปมประสาทด้านหัว แนวเส้นประสาทอยู่ด้านท้อง
  • ระบบเลือดแบบปิด 
  • พบได้ในน้ำเค็ม น้ำจืด และบนบก ในพื้นที่ชื้น เช่น แม่เพรียง ไส้เดือนดิน

• Phylum Nematoda

  • สัตว์ในกลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อ 3 ชั้น สมมาตรครึ่งซีก โพรงลำตัวเทียม (pseudocaelomate)  มีการลอกคราบเพื่อเจริญเติบโต 
  • ระบบทางเดินอาหารสมบูรณ์
    
  • ระบบประสาทไม่ซับซ้อน
  • ไม่มีระบบเลือด  
  • ตัวอย่างสัตว์ เช่น หนอนตัวกลม พยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย เป็นต้น

• Phylum Arthropoda

  • สัตว์กลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อ 3 ชั้น สมมาตรแบบครึ่งซีก มีโพรงลำตัวแท้จริง (coelaomate) ใช้การลอกคราบเพื่อเจริญเติบโต รยางค์เป็นข้อปล้องชัดเจน
  • มีระบบทางเดินอาหารสมบูรณ์
  • ระบบประสาทเจริญดี
  • ระบบเลือดแบบเปิด 
  • ในน้ำหายใจด้วยเหงือก บนบกจะใช้ระบบท่อลมหรือโครงสร้างคล้ายปอดในการหายใจ เช่น แมลง แมงป่อง กุ้ง ปู

• Phylum Echinodermata

  • สัตว์กลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อ 3 ชั้น มีโพรงลำตัวแท้จริง สมมาตรแบบครึ่งซีกในวัยอ่อน และสมมาตรแบบรัศมีในตัวเต็มวัย
  • เป็นกลุ่ม deuterostome คือ blastopore เจริญไปเป็นทวารหนัก
  • ไม่มีระบบเลือด
  • ระบบประสาทแบบวงแหวน
  • กลุ่มนี้พบได้ในน้ำเค็ม หายใจทางเหงือก เช่น ดาวทะเล ดาวเปราะ ดาวมงกุฏหนาม เม่นทะเล อีแปะทะเล เป็นต้น

• Phylum Chordata

  • สัตว์กลุ่มนี้มีเนื้อเยื่อแท้จริง 3 ชั้น มีสมมาตรแบบครึ่งซีก มีโพรงลำตัวแท้จริง  ร่างกายเป็นข้อปล้องแท้จริง
  • จัดอยู่ในกลุ่ม deuterostome มีแกนค้ำจุนร่างกายเรียกว่า notochord
  • ทางเดินอาหารสมบูรณ์
  • ในช่วงหนึ่งของชีวิต ระบบประสาทเจริญดีมีปมประสาทขนาดใหญ่ทางหัว แนวเส้นประสาทอยู่ด้านหลัง
  • ระบบเลือดแบบปิด 
  • มีหางเลยจากทวารหนักออกไป เช่น แอมฟิออกซัส เพรียงหัวหอม ปลา เต่า กบ นก สุนัข มนุษย์ เป็นต้น