องค์กรด้านสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย

หน่วยงานสิ่งแวดล้อมของรัฐ

1. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

        - มีนโยบายด้านทรัพยากรธรรมชาติ ด้านสิ่งแวดล้อม และการบริหารจัดการที่สำคัญ มีภารกิจในการสงวน อนุรักษ์ และฟื้นฟู เพื่อดำรงสภาพสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ และจัดการการใช้ประโยชน์

        - จัดทำระเบียบ กฎเกณฑ์ และระบบการเข้าถึงทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน ท้องถิ่น และประชาชนทุกกลุ่มอย่างมีประสิทธิภาพ

        - สร้างกระบวนการเรียนรู้ เพื่อให้ชุมชน และประชาชนทุกฝ่ายมีคุณภาพสิ่งแวดล้อมให้ดีขึ้น

2. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

         มีการปรับแผนการดำเนินงานเกี่ยวกับการเกษตรที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม เช่น โครงการฟื้นฟูสภาพแวดล้อมที่เสื่อมโทรมในเขตปฏิรูปที่ดิน การสำรวจคุณภาพดินและวางแผนการใช้ที่ดินเพื่อการใช้ประโยชน์ในระยะยาว

3. กระทรวงมหาดไทย

         มีภารกิจทางด้านดำเนินการสำรวจเขตที่ดินของรัฐให้ทราบถึงขอบเขต ประเภท ตำแหน่ง และดูแลดำเนินการคุ้มครองที่ดินอันเป็นสมบัติหรือทรัพย์สินของแผ่นดินตามประมวลกฎหมายที่ดิน
   

องค์กรพัฒนาเอกชนด้านสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย

1. มูลนิธิสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (Thailand Environment Institute – TEI)
   

         เป็นองค์กรพัฒนาเอกชนด้านสิ่งแวดล้อม ดำเนินงานในฐานะสถาบันวิชาการอิสระ มิได้แสดงหากำไรมีวัตถุประสงค์ในการดำเนินงานศึกษาวิจัย เพื่อกำหนดนโยบายสิ่งแวดล้อมในระยะยาว จัดทำโครงการภาคสนาม เพื่อช่วยท้องถิ่นในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เผยแพร่ข้อมูล ด้านสิ่งแวดล้อมแก่ประชาชน ตลอดจนจัดการฝึกอบรมและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เพื่อสนองความต้องการของสังคมและประชาชน โดยยึดถือหลักการดำเนินงานเพื่อสาธารณประโยชน์เป็นสำคัญ

2. มูลนิธิโลกสีเขียว 
   

         ก่อตั้งขึ้นเมื่อปีพ.ศ. 2533 โดย ม.ร.ว.นริศรา จักรพงษ์ ได้รับพระกรุณาจากสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนาทรงรับไว้ในพระอุปถัมภ์ โดยมีจุดประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้ต่อสาธารณชน ในเรื่องสิ่งแวดล้อมของไทย ผ่านสื่อหลากรูปแบบเพื่อให้คนเข้าถึงได้ง่าย ตัวอย่างโครงการเช่น โครงการนักสืบสายน้ำ นักสืบชายหาด นักสืบสายลม ใช้การสังเกตสิ่งมีชีวิต ในน้ำจืด น้ำทะเล และพื้นที่ธรรมชาติรอบตัว เป็นเครื่องมือชี้วัดสภาวะแวดล้อม โดยใช้เครื่องมือง่าย ๆ เช่น แว่นขยาย และคู่มือสำรวจ

3. มูลนิธิสืบนาคะเสถียร

         ก่อตั้งขึ้นเพื่อสร้างและทำงานร่วมกับเครือข่ายในการอนุรักษ์ เพื่อเฝ้าระวังกฎหมาย นโยบาย โครงการ ที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศของผืนป่า และสนับสนุนการลดผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลก เป็นองค์กรแห่งการสื่อสารสาธารณะ ที่รวบรวมข้อมูล ข่าวสารด้านผืนป่า สัตว์ป่า และทรัพยากรธรรมชาติ รวมถึงกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับงานอนุรักษ์ และเตรียมการรับมือกับภัยพิบัติทางธรรมชาติ เน้นการจัดการพื้นที่ผืนป่าตะวันตก 20 ล้านไร่

4. มูลนิธิช้างแห่งประเทศไทย

         ก่อตั้งมูลนิธิขึ้นเพื่อเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดปัญหา และวิธีการช่วยเหลือช้าง โดยจะแสวงหาความร่วมมือจากคนทั่วไปภายใต้ชื่อว่า "มูลนิธิคนรักช้าง" ซึ่งปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น "มูลนิธิช้างแห่งประเทศไทย"

กฎหมายสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย

พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535

ซึ่งได้กล่าวถึงรายละเอียดสำคัญดังนี้

• การคุ้มครองสิ่งแวดล้อม
  

        การคุ้มครองสิ่งแวดล้อมได้แก่ มาตรฐานคุณภาพสิ่งแวดล้อม และเขตอนุรักษ์และพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม สำหรับเขตอุทยานแห่งชาติและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า

• การควบคุมมลพิษ
  

        การควบคุมมลพิษได้แก่ มลพิษทางอากาศและเสียง มลพิษทางน้ำ มลพิษอื่นและของเสียอันตราย

• ความผิดทางแพ่ง (บทบัญญัติที่ควรรู้)

  •       แหล่งกำเนิดมลพิษที่ก่อให้เกิดหรือเป็นแหล่งกำเนิดของการรั่วไหลหรือแพร่กระจายมลพิษอันเป็นเหตุให้ผู้อื่นได้รับอันตรายแก่ชีวิต ร่างกาย หรือสุขภาพอนามัย หรือเป็นเหตุให้ทรัพย์สินของผู้อื่นหรือของรัฐเสียหาย เจ้าของหรือผู้ครอบครองแหล่งกำเนิดมลพิษนั้นมีหน้าที่ต้องรับผิดชอบในการชดใช้ค่าสินไหมทดแทนหรือค่าเสียหาย รวมถึงค่าใช้จ่ายทั้งหมดที่ทางราชการต้องรับภาระจ่ายจริงในการขจัดมลพิษที่เกิดขึ้นนั้นด้วย ยกเว้นการรั่วไหลหรือการแพร่กระจายของมลพิษนั้นพิสูจน์ได้ว่าเกิดจากเหตุสุดวิสัยหรือสงคราม การกระทำตามคำสั่งของรัฐหรือการกระทำของผู้ที่ได้รับอันตรายหรือความเสียหายเองหรือของบุคคลที่มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรง หรือโดยอ้อมในการรั่วไหล หรือการแพร่กระจายของมลพิษนั้น

  •       ผู้ที่กระทำหรือละเว้นการกระทำอันเป็นการทำลายหรือทำให้ทรัพยากรธรรมชาติซึ่งเป็นของรัฐหรือเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสูญหายหรือเสียหาย ต้องรับผิดชอบในการชดใช้ค่าเสียหายให้แก่รัฐตามมูลค่าทั้งหมดของทรัพยากรธรรมชาติที่ถูกทำลาย สูญหาย หรือเสียหายไป

• บทกำหนดโทษ (บทบัญญัติที่ควรรู้)

  •       ผู้ที่ฝ่าฝืน หรือไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง หรือขัดขวางการกระทำใด ๆ ตามคำสั่งของนายกรัฐมนตรีหรือผู้ว่าราชการจังหวัดที่ได้สั่งเพื่อดำเนินการป้องกันแก้ไขอันตรายจากเหตุฉุกเฉินหรือภยันตรายต่อสาธารณชน อันเนื่องมาจากภัยธรรมชาติ หรือภาวะมลพิษ มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ถ้าผู้ฝ่าฝืนเป็นผู้ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายหรือความเสียหายจากภาวะมลพิษ มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

  •       ผู้ที่บุกรุกหรือครอบครองที่ดินของรัฐโดยมิชอบด้วยกฎหมาย หรือเข้าไปกระทำด้วยประการใด ๆ อันเป็นการทำลาย ทำให้สูญหาย หรือเสียหายแก่ทรัพยากรธรรมชาติหรือศิลปกรรมอันควรแก่การอนุรักษ์ หรือก่อให้เกิดมลพิษอันมีผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมในเขตพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

  •       ผู้ที่เผยแพร่หรือให้ข่าวที่ไม่เป็นจริงเกี่ยวกับแหล่งอันตรายจากแหล่งกำเนิดมลพิษโดยมีเจตนาที่จะทำลายชื่อเสียงหรือความไว้วางใจของสาธารณชนต่อการดำเนินกิจการโดยชอบด้วยกฎหมายของแหล่งกำเนิดมลพิษนั้น มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ หากเผยแพร่หรือให้ข่าวทางสื่อมวลชน ผู้กระทำผิดมีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

  •       ผู้ที่ฝ่าฝืนไม่ยินยอมหยุดยานพาหนะให้พนักงานเจ้าหน้าที่ตรวจสอบ มีโทษจำคุก 1 เดือน หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

  •       เจ้าของหรือผู้ครอบครองแหล่งกำเนิดมลพิษที่ไม่จัดส่งน้ำเสียหรือของเสียที่เกิดจากการดำเนินกิจการของตนไปทำการบำบัด หรือกำจัดโดยระบบบำบัดน้ำเสียรวมหรือระบบกำจัดของเสียรวมที่มีอยู่ในเขตควบคุมมลพิษหรือเขตท้องที่นั้น และไม่เสียค่าบริการตามอัตราที่กำหนด มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

พระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507

พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535