สำนวนไทย

สำนวน 

ภาษิต  

พังเพย

ข้อสังเกตเกี่ยวกับสำนวน

    ๓.๑ สำนวนที่เป็นกลุ่มคำ

    ๓.๒ สำนวนที่เป็นประโยค

    ๓.๓ สำนวนที่เป็นกลุ่มประโยค

การแบ่งประเภทสำนวนไทย

• หมวดที่เกิดจากธรรมชาติ
  

  กินน้ำไม่เผื่อแล้ง  ไก่แก่แม่ปลาช่อน  ตื่นแต่ไก่โห่  เต่าใหญ่ไข่กลบ  แตงร่มใบ  น้ำมาปลากินมด น้ำลดมดกินปลา  ปลากระดี่ได้น้ำ  แมวไม่อยู่หนูร่าเริง 
  
  

• หมวดที่เกิดจากการกระทำ
  

  ไกลปืนเที่ยง  ข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า  คนล้มอย่าข้าม  คลุกคลีตีโมง  โค่นกล้วยอย่าไว้หน่อ  ชักน้ำเข้าลึก ชักศึกเข้าบ้าน  ชักใบให้เรือเสีย  ตายดาบหน้า  ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ  ตีตนก่อนไข้  ทำนาบนหลังคน  ปากว่าตาขยิบ  ปิดทองหลังพระ  พุ่งหอกเข้ารก  สาวไส้ให้กากิน  สี่เท้ายังรู้พลาด นักปราชญ์ยังรู้พลั้ง  หาเช้ากินค่ำ
  
  

• หมวดที่เกิดจากสภาพแวดล้อม
  

  ใกล้เกลือกินด่าง  ข้าวนอกนา  ฆ่าควายอย่าเสียดายพริก  ตีวัวกระทบคราด  ฝนสั่งฟ้า ปลาสั่งหนอง
  
  

• หมวดที่เกิดจากอุบัติเหตุ
  

  ตกกระไดพลอยโจน  ตกน้ำไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้  
  น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ  ผงเข้าตาตัวเอง  เรือล่มเมื่อจอด  หัวหกก้นขวิด

• หมวดที่เกิดจากแบบแผน ประเพณี ความเชื่อ
  

  กงเกวียนกำเกวียน  ขนทรายเข้าวัด  เข้าตามตรอก ออกตามประตู  ชีปล่อยปลาแห้ง  นอกรีต  ปลูกเรือนตามใจผู้อยู่ ผูกอู่ตามใจผู้นอน  ฝังรกฝังราก  วุ่นเป็นจุลกฐิน
  
  

• หมวดที่เกิดจากความประพฤติ

   ข้านอกเจ้า ข้าวนอกหม้อ  ขี้เกียจสันหลังยาว  คดในข้อ งอในกระดูก  คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ  ความรู้ท่วมหัว เอาตัวไม่รอด  ตักน้ำใส่กะโหลกชะโงกดูเงา  นอนกินบ้านกินเมือง  ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก  ผ้าพับไว้  รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา  หงิม ๆ หยิบชิ้นปลามัน