สมการไอออนิกและสมการไอออนิกสุทธิของสารประกอบไอออนิก

เนื่องจากสมการไอออนิกมีไอออนที่ไม่ทำปฏิกิริยากัน ปรากฎอยู่ทั้งด้านซ้าย และขวาของสมการ ซึ่งสามารถตัดออกจากสมการให้เหลือเฉพาะไอออนที่ทำปฏิกิริยากันได้เป็นผลิตภัณฑ์ เรียกว่าสมการไอออนิกสุทธิ

ดังนั้น สมการไอออนิกสุทธิ (net ionic equation) จะเป็นสมการที่เขียนเฉพาะไอออนที่ทำปฏิกิริยากันได้เป็นผลิตภัณฑ์เท่านั้น โดยผลรวมประจุทางซ้ายและทางขวาของสมการต้องดุลกันพอดี

เช่น

ตัวอย่างที่ 1 การผสมสารละลายซิลเวอร์ไนเตรต (AgNO₃) และโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) ได้ตะกอนสีขาวของซิลเวอร์คลอไรด์ (AgCl) ซึ่งไม่ละลายน้ำ

สามารถเขียนสมการทั่วไป สมการไอออนิกและสมการไอออนิกสุทธิได้ดังนี้

ตัวอย่างที่ 2 การผสมสารละลายแคลเซียมไฮดรอกไซด์ Ca(OH)₂ และโซเดียมคาร์บอเนต Na₂CO₃ ได้ตะกอนสีขาวของแคลเซียมคาร์บอเนต CaCO₃

สามารถเขียนสมการทั่วไป สมการไอออนิกและสมการไอออนิกสุทธิได้ดังนี้

การทำนายปฏิกิริยาการเกิดตะกอนของสารละลายของสารประกอบไอออนิก สามารถพิจารณาได้จากสมบัติการละลายน้ำ ดังนี้

สารประกอบที่ละลายน้ำ

• สารประกอบของโลหะแอลคาไลน์และแอมโมเนียมทุกชนิด
• สารประกอบไนเทรต คลอเรต เปอร์คลอเรต แอซีเตต
• สารประกอบคลอไรด์ โบรไมด์ ไอโอไดด์ ยกเว้นสารประกอบของ Ag⁺ Pb²⁺ Hg²⁺ ไม่ละลาย ส่วน PbCl₂ ละลายได้น้อย
• สารประกอบซัลเฟต (ยกเว้นสารประกอบของ Pb²⁺ Sr²⁺ Ba²⁺ ส่วนสารประกอบของ Ca²⁺ และ Ag⁺ ละลายได้น้อย)

สารประกอบที่ไม่ละลายน้ำ

• สารประกอบของออกไซด์ของโลหะ (ยกเว้นออกไซด์ของ Ca²⁺ Sr²⁺ Ba²⁺)
• สารประกอบไฮดรอกไซด์ (ยกเว้นไฮดรอกไซด์ของโลหะแอลคาไล แอมโมเนียมและของ Sr²⁺ Ba²⁺ ส่วนของCa²⁺ ละลายได้น้อย)
• สารประกอบคาร์บอเนต ฟอสเฟต ซัลไฟด์และซัลไฟต์ (ยกเว้นสารประกอบของโลหะแอลคาไลน์)