ความหมาย ประเภท
และผลของการรวมกลุ่มระหว่างประเทศ

ความหมาย

      การรวมกลุ่มของประเทศ คือ การที่ประเทศต่างๆ
รวมเป็นกลุ่มเพื่อผลประโยชน์ร่วมกันทาง การเมือง เศรษฐกิจ สังคม หรือวัฒนธรรม

ประเภท

      การรวมกลุ่มระหว่างประเทศแบ่งได้ 5 ประเภทตั้งแต่น้อยไปหามาก ดังนี้

1. เขตการค้าเสรี (Free trade area หรือ FTA) คือ
   การที่ประเทศรวมกลุ่มกันยกเลิกภาษี และข้อกีดกันทางการค้าต่าง ๆ สำหรับประเทศสมาชิกในกลุ่ม
   โดยประเทศสมาชิกสามารถนำเข้าและส่งออกสินค้าและบริการไปยังประเทศสมาชิกอื่นได้ โดยเก็บอัตราภาษี
   นำเข้าและส่งออกที่ต่ำมากหรือไม่มีเลย
   
   ตัวอย่างของเขตการค้าเสรี ได้แก่ เขตการค้าเสรีอาเซียน (ASEAN FTA), เขตการค้าเสรีอเมริกาเหนือ (North American Free Trade Area หรือ NAFTA) เป็นต้น
2. สหภาพศุลกากร (Custom union) คือ การรวมกลุ่มที่ขยายขึ้นมาจากเขตการค้าเสรี โดยทุกประเทศสมาชิก
   จะใช้อัตราภาษีและเงื่อนไขเดียวกันในการซื้อขายกับประเทศนอกกลุ่ม เช่น ทุกประเทศที่ส่งออกทีวีไปยังประเทศในสหภาพศุลกากร ก็จะถูกเก็บภาษีอัตราเดียวกัน ไม่ว่าจะส่งไปที่ประเทศไหน และทั้ง 2 ประเทศสมาชิกนี้หากส่งสินค้าไปยังประเทศนอก EU ก็จะโดนภาษีอัตราเดียวกัน
   
   ตัวอย่างของสหภาพศุลกากร ได้แก่ European Custom Union ก่อนที่จะรวมเป็น EU 
3. ตลาดร่วม (Common market) คือ การรวมกลุ่มกันของประเทศให้เกิดตลาดเดียว โดยที่ปัจจัยการผลิตต่างๆ สามารถเคลื่อนไหวได้อย่างเสรี เพิ่มเติมจากสินค้าและบริการ เช่น เงินทุน และผู้คน
   
   ตัวอย่างของตลาดร่วม ได้แก่ ตลาดร่วมยุโรป European Common market ก่อนที่จะรวมเป็น EU 
4. สหภาพเศรษฐกิจ (Economic Union) คือ
   การรวมกลุ่มที่กระชับยิ่งขึ้นไปอีกขั้น โดยประเทศต่างๆ ดำเนินนโยบายทางการคลังและนโยบายการเงินและ
   ใช้ค่าเงินร่วมกัน เช่น การเก็บภาษีต่างๆ ในอัตราเดียวกัน การที่มีงบประมาณที่ใช้ดำเนินการร่วมกัน
   
   ตัวอย่างของสหภาพเศรษฐกิจ ได้แก่ สหภาพยุโรป (European Union (EU))
5. สหภาพการเมือง (Political Union) คือ การรวมกันของประเทศทางการเมืองเพื่อดำเนินนโยบายด้านการเมืองและการต่างประเทศเป็นนโยบายเดียวกัน
   
   ตัวอย่างของสหภาพการเมืองคือสหรัฐอเมริกาที่ประกอบด้วยมลรัฐต่างๆ

ผลของการรวมกลุ่มระหว่างประเทศ

      การรวมกลุ่มของประเทศ ทำให้การค้าขายระหว่างประเทศสะดวกขึ้นเพราะมีต้นทุนที่ลดลง ทำให้เศรษฐกิจขยายตัว เพิ่มผลิตภาพของการใช้ทรัพยากรและ
เพิ่มการหมุนเวียนของเงินทุน การลงทุน และของผู้คน

องค์การระหว่างประเทศต่างๆ 

องค์การทางการเงินระหว่างประเทศ

      สงครามโลกครั้งที่สองทำให้ประเทศในยุโรปเสียหายเป็นอย่างมากและเผชิญปัญหาหลักๆ ทางเศรษฐกิจ 2 ด้าน คือ

• โรงงานอุตสาหกรรม และโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ ของประเทศในยุโรปพังทลายลงหมด จึงต้องมีการก่อสร้างและลงทุนใหม่
• ระบการเงินที่พังทลายลงหลังสงครามครั้งที่ 2 ของยุโรปทำให้ค่าเงินต่างๆ ไม่มีเสถียรภาพและประเทศต่างๆ
  ไม่สามารถปรับตัวในระยะสั้นได้

      จึงได้มีแนวคิดตั้งองค์กรทางด้านการเงินขึ้น 2 หน่วยงานจากการประชุม ที่ Bretton woods ในปี 1944 คือ

ธนาคารโลก (The World Bank) หรือ ธนาคารเพื่อการบูรณะและพัฒนาระหว่างประเทศ (International Bank for Reconstruction and development)
ทำหน้าที่ปล่อยกู้ระยะยาวเพื่อพัฒนาประเทศ

กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund) เพื่อแก้ปัญหาด้านการเงิน เช่น อัตราแลกเปลี่ยน และการจ่ายหนี้ต่างประเทศ หรือการนำเข้าระยะสั้น รวมไปถึงการปรับตัวทางเศรษฐกิจระยะสั้น

ธนาคารโลก (World Bank) 

ก่อตั้ง: 27 ธันวาคม พ.ศ. 2488     

ที่ตั้ง: กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอเมริกา   

จำนวนสมาชิก: 189 ประเทศทั่วโลก    

คืออะไร: องค์การทางการเงินระหว่างประเทศ

จุดประสงค์: ปล่อยเงินกู้ระยะยาวเพื่อพัฒนาประเทศ พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเช่น ถนน สะพาน หรือพัฒนาด้านอื่นๆ เช่น การศึกษา หรือสาธารณสุข เป็นต้น

กระทบไทยอย่างไร: ไทยเป็นประเทศสมาชิกและเคยได้รับความช่วยเหลือจากธนาคารโลกในหลายโครงการ

กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (International Monetary Fund หรือ IMF)

ก่อตั้ง: 27 ธันวาคม พ.ศ. 2488

ที่ตั้ง: กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอเมริกา           

จำนวนสมาชิก: 189 ประเทศทั่วโลก

คืออะไร: องค์การทางการเงินระหว่างประเทศ

จุดประสงค์: เพื่อสร้างความร่วมมือทางด้านการเงินระหว่างประเทศ และปล่อยเงินกู้ระยะสั้นให้แก่ประเทศสมาชิกที่เผชิญปัญหาขาดดุลชำระเงิน

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยเป็นสมาชิกและเคยได้รับเงินกู้จาก IMF ในปี พ.ศ. 2540 เพื่อแก้วิกฤตการณ์การเงิน

ธนาคารพัฒนาเอเชีย (Asian Development Bank หรือ ADB)

ก่อตั้ง: พ.ศ. 2506         

ที่ตั้ง: กรุงมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์

จำนวนสมาชิก: 67 ประเทศทั่วโลก                                 

คืออะไร: องค์การทางการเงินระหว่างประเทศ

จุดประสงค์: ปล่อยเงินกู้ระยะยาวเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยเป็นสมาชิก และเคยได้รับเงินกู้เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ

องค์การทางการด้านการค้าระหว่างประเทศ 

      การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา หรือ อังค์ถัด (United Nations Conference on Trade and Development หรือ UNCTAD)

ก่อตั้ง: พ.ศ. 2507         

ที่ตั้ง: นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์

จำนวนสมาชิก: 194 ประเทศทั่วโลก                         

คืออะไร: องค์การด้านการค้าระหว่างประเทศ เป็นส่วนหนึ่งของสหประชาชาติ

จุดประสงค์:  เป็นหน่วยงานหลักของสหประชาชาติที่มี
เป้าหมายเพื่อเพิ่มโอกาสในการค้า การลงทุน และการพัฒนาของประเทศกำลังพัฒนา อีกทั้งช่วยเหลือในการเข้าสู่เศรษฐกิจโลกบนพื้นฐานที่เท่าเทียม

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยเป็นสมาชิกและเคยมีคนไทย คือ ดร.ศุภชัย พานิชภักดิ์ ดำรงตำแหน่งเป็นเลขาธิการตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2548-2551

องค์กรการค้าโลก (World Trade Organization หรือ WTO)

ก่อตั้ง: 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2538           

ที่ตั้ง: นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์

จำนวนสมาชิก: 164 ประเทศทั่วโลก

คืออะไร: องค์การระหว่างประเทศ พัฒนามาจากความตกลงทั่วไปว่าด้วยการค้าและภาษีศุลกากร (General Agreement on Trade and Tariff หรือ GATT)

จุดประสงค์: เพื่อเป็นเวทีในการเจรจาการค้า กำกับดูแล
การค้าระหว่างประเทศ และเป็นตัวกลางในการแก้ปัญหาข้อพิพาททางการค้าระหว่างประเทศ

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยเป็นสมาชิกและเคยมี
คนไทย คือ ดร.ศุภชัย พานิชภักดิ์ ดำรงตำแหน่งเป็นเลขาธิการตั้งแต่วันที่ 1 กันยายน 2545 - 2548

การรวมกลุ่มในภูมิภาคต่าง ๆ

สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือ อาเซียน ( Association of South East Asian Nations หรือ ASEAN)

ก่อตั้ง: 8 สิงหาคม พ.ศ. 2510       

ที่ตั้ง: นครจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย

จำนวนสมาชิก: 10 ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

คืออะไร: องค์การความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

จุดประสงค์: ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม การธำรงรักษาสันติภาพและความมั่นคงในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเปิดโอกาสให้คลายข้อพิพาทระหว่างประเทศสมาชิกอย่างสันติ

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่ก่อตั้งอาเซียน 5 ประเทศ ก่อตั้งโดยปฏิญญากรุงเทพฯ
ในปี 1967 เคยมีเลขาธิการเป็นคนไทยคือ สุรินทร์
พิศสุวรรณ พ.ศ. 2551 - 2556  และล่าสุดได้เกิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน หรือเออีซี (ASEAN Economic Community หรือ AEC) หรือตลาดร่วมอาเซียนขึ้นมา โดยประเทศกลุ่มอาเซียนเป็นคู่ค้ารายใหญ่ที่สุดของไทย

ข้อตกลงการค้าเสรีอเมริกาเหนือ หรือ นาฟต้า (North American Free Trade Agreement หรือ NAFTA)

ก่อตั้ง: 1 มกราคม พ.ศ. 2537       

ที่ตั้ง: -   

จำนวนสมาชิก: 3 ประเทศ สหรัฐเมริกา แคนนาดา และเม็กซิโก

คืออะไร: เขตการค้าเสรี

จุดประสงค์: เพื่อลดภาษีและข้อกีดขวางในการนำเข้าและส่งออกสินค้าและบริการระหว่างกันในประทศอเมริกาเหนือ

กระทบประเทศไทยอย่างไร: ประเทศไทยไม่ได้เป็นสมาชิก แต่ประเทศกลุ่มนาฟต้าเป็นคู่ค้าใหญ่เป็นอันดับ 3 ของไทย

สหภาพยุโรป (European Union หรือ EU)

ก่อตั้ง: 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536   

ที่ตั้ง: กรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม   

จำนวนสมาชิก: 28 ประเทศในยุโรป

คืออะไร: สหภาพการเมืองของยุโรป

จุดประสงค์: เป็นการร่วมมือทางด้านการเมืองและเศรษฐกิจของยุโรป เพื่อสร้างตลาดเดียวและประชาคมยุโรป

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยไม่ได้เป็นสมาชิก สหภาพยุโรปเป็นคู่ค้าใหญ่อันดับ 4 ของไทยรองลงมาจากกลุ่มอาเซียน จีน และนาฟต้า

องค์การกลุ่มประเทศผู้ส่งน้ำมันออก (Organization of the Petroleum Exporting Countries หรือ OPEC)

ก่อตั้ง: พ.ศ. 2503

ที่ตั้ง: กรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย

จำนวนสมาชิก: 14 ประเทศผู้ส่งออกน้ำมัน

คืออะไร: การรวมกลุ่มประเทศผู้ส่งออกน้ำมัน

จุดประสงค์: เพื่อรักษาเสถียรภาพของตลาดน้ำมันของโลก ผลิตน้ำมันให้เพียงพอแก่ผู้บริโภคและ สร้างรายได้ที่มั่นคงให้แก่ประเทศผู้ส่งออก

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยไม่ได้เป็นสมาชิก ประเทศไทยเป็นประเทศนำเข้าน้ำมันถึง 85% ของการใช้ทั้งหมด และต้องซื้อน้ำมันในตลาดโลก เมื่อประเทศ OPEC มีนโยบายเพิ่มหรือลดการผลิต จะทำให้ราคาน้ำมันในประเทศไทยเปลี่ยนตามไปด้วย

ที่ประชุมระหว่างประเทศ

กลุ่มประเทศเทศอุตสาหกรรมหนัก 7 ประเทศ (Group of seven หรือ G7)

ก่อตั้ง: พ.ศ. 2528        

ที่ตั้ง: -   

จำนวนสมาชิก: 7 ประเทศอุตสาหกรรม ได้แก่ แคนาดา ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี ญี่ปุ่น สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา                                            

คืออะไร: เวทีความร่วมมือระหว่างประเทศ

จุดประสงค์: เพื่อประสานนโยบายทางเศรษฐกิจในประเทศอุตสาหกรรมหนักของโลก 7 ประเทศ

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยไม่ได้เป็นสมาชิก

ความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย - แปซิฟิก (เอเปก) (Asia-Pacific Economic Cooperation : APEC)

ก่อตั้ง: พ.ศ. 2532         

ที่ตั้ง: ประเทศสิงคโปร์         

จำนวนสมาชิก: 7 ประเทศอุตสาหกรรมหลักทั่วโลก

คืออะไร: เวทีความร่วมมือระหว่างประเทศ สำหรับประเทศในแถบเอเชีย-แปซิฟิก

จุดประสงค์: เพื่อเสริมสร้างความร่วมมือทางด้านเศรษฐกิจและความมั่นคงในประเทศเอเชียแปซิฟิก

กระทบไทยอย่างไร: ประเทศไทยเป็นสมาชิก