คำนวณค่า pH ความเข้มข้นของให้ไฮโดรเนียมไอออนหรือไฮดรอกไซต์ไอออนของกรดและเบส

เนื่องจากค่า pH และ pOH ของสารละลายมีความสัมพันธ์กับ [H₃O⁺] และ [OH^-]

ดังสมการ

โดยที่ pH + pOH = 14 ซึ่งความสัมพันธ์ดังกล่าวได้มาจากการแตกตัวของน้ำแสดงดังปฏิกิริยา

ค่าคงที่ของการแตกตัวของน้ำ (K_w) ที่ 25 ^oC เท่ากับ 1.0 x 10^-14

จาก 

ทำให้ pH ของน้ำเท่ากับ  7 และ สามารถกำหนดสเกลของค่า pH ในการระบุความเป็นกรด-เบสของสารละลายได้ดังนี้

คือ pH = 7 เป็นกลาง pH < 7 เป็นกรด และ pH > 7 เป็นเบส ทำให้มีการกำหนดค่า pH ตั้งแต่ 0-14

ในการคำนวณ pH ของสารละลายกรด-เบส ต้องคำนวณหา [H₃O⁺] และ [OH^-] ของสารละลายก่อน ซึ่งขึ้นกับชนิดของกรดและเบส กรดแก่และเบสแก่เกิดการแตกตัวให้ H₃O⁺ และ OH^_ 100 % ทำให้ความเข้มข้นของไอออนดังกล่าวเท่ากับความเข้มข้นเริ่มต้น

เช่น คำนวณหา pH ของสารละลาย HCl ความเข้มข้น 0.10 M ดังนั้น [H₃O⁺] เท่ากับ 0.10 M

เนื่องจาก HCl เป็นกรดแก่ ค่า pH = -log 0.1= 1 ส่วนการคำนวณหา pH ของสารละลาย NaOH ความเข้มข้น 0.10 M

ดังนั้น [OH^-] เท่ากับ 0.10 M เนื่องจาก NaOH เป็นเบสแก่ ค่า pOH = -log 0.10 = 1 และ ค่า pH = 14-1 = 13

ในการคำนวณ pH ของสารละลายกรดอ่อนและเบสอ่อน

เนื่องจากการแตกตัวของกรดอ่อนและเบสอ่อน จะมีค่าไม่เท่ากับความเข้มข้นเริ่มต้นของกรดอ่อนและเบสอ่อน เนื่องจากแตกตัวเพียงบางส่วน ทำให้ต้องนำค่า K_a และ K_b ที่ขึ้นกับชนิดของกรดอ่อนและเบสอ่อนมาคำนวณหา [H₃O⁺] และ [OH^-]

ดังสมการ

สมการดังกล่าว เป็นวิธีประมาณค่าการแตกตัวของกรดอ่อนหรือเบสอ่อนเกิดขึ้นน้อยมาก ดังนั้น จึงต้องมีการคำนวณหาร้อยละของการแตกตัว (% ionization; %)

ซึ่งคำนวณได้จาก

ถ้า % < 5 ใช้วิธีประมาณได้ ในการคำนวณหา [H₃O⁺] และ [OH^-] ดังสมการข้างต้น

แต่ถ้า  % 5 ไม่สามารถใช้การประมาณค่าได้แสดงว่ากรดอ่อนหรือเบสอ่อนมีการแตกตัวได้มาก ต้องทำการจัดสมการของ K_a หรือ K_b  ให้อยู่ในรูปของสมการ Quadratic equation  ax² + bx + c = 0 และแก้สมการ

โดย

เช่น คำนวณหา pH ของสารละลาย CH₃COOH ความเข้มข้น 0.10 M กำหนดค่า K_a เท่ากับ 1.8 x 10^-5

= 1.3 < 5% ใช้วิธีประมาณได้

ดังนั้น pH = -log 1.3 x 10^-3 = 2.9